Homan, Jan Homan
[2006929]

Jan Homan
1919-1991

Geboren in Hoorn. Overleden in Arnhem.

Jan Homan wordt geboren als enig kind in een streng gereformeerd gezin. Als veertienjarige jongen komt hij in contact met kunstenaars die op de vlucht zijn voor het Duitse fascisme en in Hoorn een werkplek hebben gevonden. Een van hen is de Berlijnse expressionist Ad olf de Haar. Bij deze Ad olf de Haar leert hij zijn eerste penseelstreken en legt hij de basis voor zijn latere kunstenaar zijn.
Als de Weense impressionist Professor Carl Fahringer in Hoorn verblijft, besluit Jan bij hem les te nemen. Fahringer neemt Jan mee naar buiten om hem vervolgens 's avonds uit het hoofd zijn indrukken van overdag te laten tekenen. Het uit zijn geheugen werken blijft voor Jan de rest van zijn leven een veel gebruikte werkwijze.
Een korte tijd tot de oorlog, zit hij op de kunstacademie in Amsterdam. Hij ontwikkelt zich daarna zelfstandig als expressionist: “Ik wilde vrijheid. Vrij zijn om te verbeelden wat ik zag en voelde".
In deze periode leert hij hij de balletdanseres en later bekende beeldhouwster Jetty van Beek kennen. Deze kennismaking leidt tot een leven lang samenleven en samenwerken.
Direct na de oorlog bezoekt hij in het stedelijk museum te Amsterdam een expositie van Pablo Picasso en Braque. Dit bezoek maakt op hem een onuitwisbare indruk die in zijn latere werk steeds terug te vinden is. Picasso is voor hem het absolute genie van de eeuw geweest: ”Een kunstenaar waar je niet omheen kunt".
Ook jazz is een belangrijke inspiratiebron voor Jan: “Zoals zij blazen, zo wil ik schilderen.” Een man als Charlie Parker is voor hem een groot muzikaal voorbeeld.
In 1948 verhuist de familie naar Staphorst en trekt in bij kunstschilderes Stien Eelsingh. De sfeer in Staphorst vind hij helemaal expressionistisch en daar begint hij langzaam te abstraheren.
In het voorjaar van 1950 vertrekt het gezin naar Laag Keppel, Gelderland. Na een financieel zeer moeilijke periode komt de doorbraak in 1954, vooral dankzij de Culturele Prijs van de gemeente Arnhem.
In opdracht van het toenmalige Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen ontwerpt hij voor Scapino de decors en kostuums van het Russische sprookje Babayaga. Na de première op 24 september 1955 in theater Carré te Amsterdam vertrekt hij, met een reisbeurs, voor zes maanden naar Griekenland.
Een jaar later krijgt hij van de Koninklijke Nederlandse Scheepvaart Maatschappij de grote opdracht een schilderij te maken van de Amsterdamse haven. Vele in opdracht uitgevoerde monumentale werken volgen.
Vanaf 1962 woont de familie in Doesburg. Tijdens een vakantie in Denemarken komt Jan in contact met Galerie Modern in Silkenborg. Dit contact leidt tot jaarlijks uitverkochte exposities. Hij exposeert er onder andere met leden van de COBRA-groep zoals Appel, Corneille en Jorn.
In de jaren zestig overwinteren Jan en Jetty op het eiland Ibiza. Beiden werken daar aan hun eigen oeuvre. Grote belangstelling leidt opnieuw tot uitverkochte exposities.

Jan noemde zichzelf een abstract-expressionistisch schilder en was actief op vele terreinen van de beeldende kunst. Zijn schilderijen, etsen, litho´s, zeefdrukken, tekeningen, aquarellen en gouaches zijn alle boeiend en krachtig. Zoals hij zelf uitdrukt: “Een schilderij moet vanuit je lichaam komen. Het moet helemaal met jezelf te maken hebben.”

Hij heeft verschillende prijzen, beurzen en stipendia ontvangen. Jan exposeerde onder andere in Denemarken, Spanje, Ibiza, Zweden, Nederland, Duitsland en Frankrijk.

De doorbraak voor Jan Homan komt in 1953. Na een succesvolle expositie van zijn werk in de Prinsenhof te Delft ontvangt hij de Culturele Prijs van de gemeente Arnhem, gevolgd door een expositie in het Gemeentemuseum in die plaats. Het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen geeft hem daarna de opdracht om drie balletdecors en zestien kostuums te ontwerpen voor het sprookje 'Baba Yaga', uitgevoerd in theater Carré door het Scapino-ballet. Erna komt een opdracht van de Koninklijke Nederlandse Scheepvaart Maatschappij (KNSM) om een groot schilderij te maken van de Amsterdamse haven, waarop verschillende opdrachten voor monumentale werken volgen. Als hij dan ook nog een reisbeurs voor Griekenland krijgt, lijkt zijn naam gevestigd.
Een viertal jaren exposeert hij door heel Nederland, via de groep Start met o.a. Ger Lataster, Pierre van Soest, Jan Sierhuis en Aart Roos, bedoeld om jonge kunstenaars een kans te geven. 'Een fantastische tijd. Je kwam overal en dat was erg fijn. We kochten ons eerste autootje, een Eend. We begonnen met onze twee kinderen vrij veel te reizen, naar Frankrijk en zo', vertelt hij in een interview.

Tijdens een vakantie in Denemarken komt Homan in contact met een galeriehouder in Silkeborg bij Kopenhagen. Daar neemt hij deel aan groepstentoonstellingen met Karel Appel, Corneille, Asger Jorn en andere COBRA kunstenaars en zijn werken worden goed verkocht. Die periode duurt een jaar of acht. In de winter gaat hij steeds naar Ibiza en ook daar exposeert hij met succes, maar haakt af als Ibiza een populaire vakantiebestemming wordt. Al met al heeft hij meer in het buitenland dan in Nederland geëxposeerd.

Jan Homan is in Hoorn geboren. In de jaren dertig ontmoet hij de kunstenaars Adolf de Haar, een expressionistisch schilder uit Berlijn, en de Weense Carl Fahringer, gepensioneerd docent van de Weense Academie, die hem de beginselen van het schilderen leren. Kort houdt hij het uit op de Academie in Amsterdam en ontwikkelt zich zelfstandig verder als schilder. Na de oorlog komt hij in contact met het werk van Picasso, die hij 'het absolute genie van de 20ste eeuw' vindt.
In 1948 trekt hij met zijn vrouw Jetty (zie nr. 154) in bij de kunstenares Stien Eelsingh in Staphorst, in 1950 verhuizen de Homans naar Laag Keppel, in 1962 naar Doesburg en vanaf 1987 wonen ze in Arnhem. De kunstenaar is vooral bekend vanwege zijn abstract-expressionistische stillevens en landschappen.