Maronier, Jan Willem Maronier
[012005022]

Hoe schematisch de tekeningen ook lijken die SBK Amsterdam van Jan Willem Maronier (1929-2000) toont, ze zijn duidelijk in de keuze van hun onderwerp: mensen. Naar wie het zijn, laat de kunstenaar echter raden.

Soms is hun beroep zichtbaar (violist, pianist), soms hun bezigheid (drinken, spelen), soms zijn ze er alleen maar. Dat gebrek aan identiteit is niet alleen te wijten aan zijn schetsmatige manier van tekenen, hij laat kenmerkende delen van het lichaam, zoals het gezicht, vaak oningevuld. Hij lijkt veel meer geïnteresseerd in het gebaar, in de bewegingen van het lichaam. Dat moet ook de reden zijn waarom hij zijn potlood en zijn stukje krijt zo driftig over het papier laat gaan.
Is het ook daarom dat hij met zijn vingers, met zijn handen, menige krijtlijn een extra zijwaartse beweging geeft? Soms hebben al die bewegingen zoveel vaart, dat je als kijker nauwelijks nog kunt ontwaren wat voor scène erachter schuilgaat. Dat gaat overigens niet ten koste van de dramatiek. Want dramatisch zijn ze, de tekeningen van Maronier. Ze zijn veelal met veel zwart getekend en als er al af en toe wat kleur in voorkomt, dan zijn het donkere, sombere kleuren. Het lijken fragmenten uit een bewogen, zwaarmoedig verhaal, zinsneden uit een allesbehalve vrolijke tekst. Met name de tekening 'Gevallen Kind' is aangrijpend.

Jan Willem Maronier laat niet alleen in het midden wie hij tot onderwerp van zijn tekeningen heeft gemaakt, hij geeft zijn personen evenmin een context. Hoewel hij de meeste vellen papier volledig vult, zelfs de neiging heeft ze soms erg vol te maken, geeft de achtergrond geen enkele indicatie over het soort ruimte, over de plaats, laat staan dat die achtergrond letterlijk te lokaliseren zou zijn. De kunstenaar gebruikt haar alleen om de voorstelling diepte te geven, een extra gelaagdheid te geven of om de beweging van de afgebeelde figuur nog eens te accentueren.

De tekeningen zijn gemaakt tussen 1964 en 1974. Soms staat dat op de voorkant, meestal staat dat achter op het vel. Normaal gesproken is dat laatste van weinig belang. Bij Maronier gaat het binnen de context van het voorafgaande intrigeren. Blijft de kennis over de personen al oningevuld, laat de plaats van handeling het al afweten, over de tijd valt evenzeer geen zinnig woord te zeggen. Aan niets is te zien in welke tijd die emotionele scènes zich moeten hebben afgespeeld. Normale houvasten zoals kleding zijn tot suggesties van kleding 'verminkt', zijn titels, een andere hulpmiddel, gaan alle kanten op (van droge ''3 glazen pils' tot raadselachtige 'Mijn pink bedoelt u'). En, wat misschien nog veel belangrijker is, zijn stijl van tekenen is losgezongen van de tijd. De tekeningen van Jan Willem Maronier hadden in deze tijd, hadden gister gemaakt kunnen zijn.
Het kan daarom bijna niet anders dan dat Maronier gezocht heeft naar die ene ultieme verbeelding van het gebaar, die ene bewogen beweging die het allemaal in zich had en dan zijn tijd, plaats en identiteit van ondergeschikt belang.

Tekst: Rob Perrée 2005