Dieteren, Jacques Dieteren
[2006143]

JACQUES DIETEREN
1957-2002

Jacques Dieteren
Retrospectief van: 24.03.2007 - 29.04.2007

Jacques Dieteren 1957 Heerlen – 2002 Sittard
Studeerde monumentale vormgeving, schilderen en grafiek aan de Academie Beeldende Kunsten te Maastricht en was enkele jaren later medeoprichter van de kunstenaarsgroep Kontrast 85.
Tot zijn plotseling overlijden in 2002 verbleef hij in Sittard, waar zijn omvangrijke oeuvre bestaande uit schilderijen, tekeningen en collages in een periode van 1978 tot en met 2002 ontstond.

Dieteren’s schilderijen, tekeningen en collages kenmerken zich door indringend esthetisch kleurgebruik en geabstraheerde vormen, waarbij landschappen het artistieke vertrekpunt zijn.
In het vroege werk nog duidelijk herkenbaar, verworden ze later tot enkel abstracte, organische vormen. De wilde lijnvoering van de beginjaren maakt dan plaats voor een meer beheerste penseelstreek die grote kleurvlaktes lijkt af te bakenen.
Pas in de details van kleurvlak en contour is te zien dat er niets van de oorspronkelijke wildheid is ingeboet, maar dat deze verborgen ligt achter een waas van verschillende lagen verf en vorm. Soms bestaat deze uit dunne, doorschijnende verf of uit rechte druppels en strepen dwars over het doek. Of, zoals in de collages, letterlijk uit verschillende lagen papier alsook uit de rasterlijnen die de witte achtergrondmuur vormt. Wat hierachter verborgen ligt, lijkt in het latere werk door de meer grafische en ornamentele composities steeds verder weg van de beschouwer te schuiven.
Toch geven ze telkens een doorkijk vrij, waarbij perspectief en ruimtelijkheid structuur in de werken aanbrengt. Dan schemert, ook in de meest abstracte vorm, nog het landschap door.

Museum Het Domein brengt, uitgaande van zijn ‘thuishavenfunctie’ in de regio, met deze tentoonstelling een hommage aan een Limburgse kunstenaar. Het retrospectief omvat een representatieve selectie schilderijen, tekeningen en collages uit de gehele werkperiode van Jacques Dieteren en wil plaatsbepalend zijn voor het werk in zijn specifieke kunsthistorische context. 

Het bij deze expositie getoonde werk van Jacques Dieteren is afkomstig uit de collectie van Kunstverzameling Henk van der Kamp te Zwolle.

Daar tegenover is het werk van Dieteren veel meer teder, veel gevoeliger. Gevoeliger bedoel ik qua koloriet. Iemand die zich niet extravert manifesteert maar heel ingetogen is. Ook in de koloriet ervaar je dat, ook in het weven van kleurvklakken over het beeldvlak. Je denkt nog aan landschappelijke achtergronden in het werk, hoewel het geabstraheerd is en heel beheerst op een aquarelachtige manier gehanteerd is.

Jan Hoet, 1986

Het meest opvallende in het werk van Jacques Dieteren is het vlotte handschrift waardoor de actie van het schilderen gevisualiseerd wordt. Elke handeling roept weer een reactie op, een proces waarbij toevalligheden een grote rol spelen. De kleur die veelvuldig voorkomt is blauw, zowel licht als donker en alle gradaties daar tussenin. Het zijn allemaal heel gedempte kleuren, nergens worden ze fel of schreeuwerig. En dat is ook zo met de andere kleuren rood en roze.
De kleuren vullen mekaar aan en vormen zachte overgangen.
Landschappen vormen het uitgangspunt. In vroeg werk duidelijk herkenbaar, maar in latere werken blijven enkel abstracte, organische vormen over. Het landschap is dan wel niet meer als zodanig herkenbaar, toch is er in het laatste werk geen sprake van puur abstracte vormen. De behoefte om te werken met meer concrete thema's is er de oorzaak van dat er langzaam weer figuratie verschijnt. Ineens staat ergens een menselijke kop in het vlak, of een hand of een vogel.
Het landschappelijke vormt nog slechts een decor waarbinnen zich van alles kan gaan afspelen. De menselijke elementen personifiëren de ratio in contrast met de natuur die staat voor het gevoel. Landschappen veranderen voortdurend door ingrijpen van de mens.
Kleur is vaak niet echt belangrijk in het werk op papier. Het wordt monochroom van kleur om alle aandacht te kunnen richten op de vorm en de lijnvoering. Dat gebeurt allemaal met zwarte verf of inkt zodat er sobere, calligrafische tekeningen ontstaan die vaak in één lijn opgezet zijn.

Marianne van de Bolt, catalogus Kontrast '85, 1985

Een spontaan schrijvende en kalligraferende schilderhand kenmerkte een tijdlang het werk van Jacques Dieteren, van wie ik me een wand vol 'gedroomde tuinen', kleine aquarellen herinner, door elkaar slingerende lijnen, briljant van kleur.

In Galerie Zabawa in Sittard-Ophoven is nu te zien, hoe het werk groeide tot een grotere ingetogenheid, monumentaler werd van vorm en toon. Elementen uit die vroegere jaren zijn er nog wel in te vinden, zoals meanderende kronkelvormen, maar het is allemaal meer overdacht, beheerster, soms misschien ook te veel geconstrueerd.
Jacques Dieteren maakte deel uit van de groep Kontrast, waartoe ook Wim Claessens, Giel Clement, Ton Slits En Joop Vugs hoorden. Die presenteerde zich een paar jaar geleden met een gezamelijke tentoonstelling. Het was geen 'schildersschool', en ieder is daarna zijns weegs gegaan.
Slingerende, kronkelende en golvende bewegingen zijn in het werk van Dieteren nog steeds terug te vinden. Behalve de meander, ook ringen van boomstammetjes (die hij afdrukte), nerven, kringen in het water. In zijn nieuwe, grote doeken kontrasteren zulke vormen, geïsoleerd opgezet, tegen rechthoeken. De kleur is meer gedempt van toon. Het werk heeft, voor mij, nog steeds een landschappelijk karakter, beschenen door een flets maanlicht.

Sjef Kusters, "Monumentale meanders van Jacq. Dieteren", De Limburger, 17 juni 1989

Jacques Dieteren: curriculum vitae
1957-2002

Geboren:Heerlen, 23-01-1957
overleden: Sittard, 20-12-2002

Medeoprichter van Kontrast '85

Opleiding:
1975-1980: Stadsacademie voor toegepaste kunsten
afdeling monumentale vormgeving, Maastricht

Tentoonstellingen:

1985: Trajecta '85, Maastricht
R.O.Z., Maastricht (solo)
Het gekleurde element, Kunstcentrum 't Bassin, Maastricht

1986: Kontrast '85, Kruisherenkerk, Maastricht
Kontrast '85, Galerie Wanda Reiff, Maastricht
De gekleurde doos, Kunstcentrum 't Bassin, Maastricht

1987: Kontrast '85, Galerie K en C.C. de Vest, Alkmaar
Galerie Zabawa, Sittard (solo)
Trajecta '87, Maastricht
IN BEELD, Galerie Liesbeth Lips, Amsterdam

1988: Grafiek '88, Galerie Zabawa, Sittard

1989: Galerie Zabawa, Sittard (solo)
Bestuurscentrum, Meersen (solo)

1990: Foreign Art Festival, De Melkfabriek, Sittard

1991: 6 x NL, Haus Hohenbusch, Erkelenz (D)
Galerie Zabawa, Sittard (solo)
Tentoonstelling Ilse Frankenthal Euregio Grafiekprijs, Brunssum

1992: Tentoonstelling Ilse Frankenthal Euregio Grafiekprijs, Nettetal (D)
Milkshake, Kunstcentrum de Melkfabriek, Sittard
Forum Kunst und Forschung, Forschungscentrum Jülich (D)
AA-Kunst, AA Kerk, Groningen

1993: Galerie Zabawa, Sittard (solo)

1994: artoteek den haag, Den Haag
Zonder Titel: Jacques Dieteren schilderijen en Huub Bruls beelden, Kunstcentrum Sittard, Sittard

1995: B56, Künstler- und Gewerbepark Zikkurat, Firmenich (D)

1996: Transparantie en landschap, Galerie Signe, Heerlen
De salon van Sittardse kunstenaars, Museum het Domein, Sittard

1997: Kunst Rai '97, Amsterdam
May Days, kunstinitiatief L5, Roermond
Galerie Prinsenhoek, Sittard

1998: Galeri Ryfylke, Sand (N)
De salon van Sittardse kunstenaars, Museum het Domein, Sittard

1999: Kunstcentrum Sittard On Tour, Museum Ludwig Forum, Aken (D)
Artiforum College, Sittard
Museum Sensenhammer, Leverkusen (solo)

2000: De salon van Sittardse kunstenaars, Museum het Domein, Sittard

2001: Galerie Michel Knops, Sittard (solo)
Museum Sensenhammer, Leverkusen (D)

2002: Galerie John Deckers, Sittard

2004: Kunstinitiatief L5, Roermond

2005: Jacques Dieteren (1957 - 2002), Kunstcentrum Sittard, Sittard

2007: Jacques Dieteren (1957 - 2002): Retrospectief
Museum Het Domein, Sittard

Werk in collecties van:
het Domein, Sittard
Kunstuitleen Bonnefantenmuseum, Maastricht
artoteek den haag, Den Haag
diverse particuliere verzamelingen in Nederland, Duitsland en België.

Het hierbij afgebeelde kunstwerk uit 1988 geeft een mooi tijdsbeeld weer uit zijn periodes van werken, van deze op veel te jonge leeftijd overleden kunstenaar.